Medikolegaldüzlem tıpta uygulama hataları

Başlarken…

Ülkemizde tıbbın dinamik gelişimi içinde uygulama sorunları günden güne artmakta ve çeşitlenmektedir. Uygulamada hasta hakları terazinin bir kefesine otururken hekim ve diğer sağlık çalışanlarının hakları zaman zaman daha geride kalabilmektedir. Bu ikisi arasında kalıcı ve sağlam bir denge 

 
oluşmadıkça sağlık hizmetlerinin gerçek anlamda ilerlemesi hep tartışılır halde kalacaktır. Bu konuda hakça bir çözüm sağlamak hukukun katkısı olmadan gerçekleştirilemez. Bu denge en az üç ayak üzerinde durabilir ki bu ayaklar hasta, sağlık çalışanı ve hukuk olmalıdır. İş başına halkın seçimi ile geldikleri için hastalara gerekli yardım ve tedaviyi sağlamak ülkemiz şartlarında Sağlık Bakanlığının ve sivil toplum örgütlerinin işidir. Hekim ve diğer sağlık çalışanlarının hakları ise kimi ülkelerde gelişmiş sendikal organizasyonlar tarafından korunmakta ve düzenlenmekteyken ülkemizde bu görev şartlar elverdiğince Türk Tabipler Birliği, meslek örgütleri tarafından gözetilmektedir. Tıp hukuku ise ülkemizde henüz emekleme döneminde olan yepyeni bir sayfadır. Sağlık bir düzlem üzerinde ve ancak bu 3 ayak sayesinde ayakta durabilir, yükselebilir. Bu bilinçle bu üç kavramı bir düzlemde tartışmak için Medikolegal düzlem Kitabı Tıpta Uygulama Hataları kitabını çıkarmaya karar verdik. Bundan sonraki yıllarda aynı seride kitabın devamını çıkarmayı düşünmekteyiz.

Tıpta uygulama hataları son yıllarda yapılan hukuksal değişikliklere, özellikle de altyapı ve idari mekanizmanın bu değişime uyumda zorlanmalarının da katkılarıyla birçok hekim ve sağlık çalışanını sıkıntı içinde bırakmıştır. Hali hazırda ülkemizde en büyük sağlık işvereni devlettir ve sağlık hizmeti sunumundan doğan sorumluluklarda işveren ve altyapı sahibine düşecek yükümlülük nedeniyle yapılacak tüm hedef alma ve suçlamalar, devlete karşı olma görünümü vermektedir. Bu da pratikte alt yapı ve organizasyon sorunları nedeniyle gelişen hatalarda dahi hekimlerin daha fazla hedef alınmasına yol açmaktadır. Bir hukuk sisteminde iyi ve doğrunun tanımı yapılmadan yanlışın tanımı yapılamaz. Klinik uygulamalarda da durum benzerdir. Yani öncelikle iyi klinik uygulama tanımı yapılacak ve bundan olan sapmalar hata olarak değerlendirilecektir. Bu da hem son derece dinamik olarak değişmekte hem de standardize edilmesi geniş emek ve katılım gerektiren bir konudur. Bu emek en azından geniş ve sürekli epidemiyolojik çalışmaları, sürekli tıp eğitimini ve alt yapının sürekli iyileştirilmesi çabalarını içerir.

Yayın ilkelerimizi belirlerken Cochrane ilkelerine uyularak belirlenen İyi Klinik Uygulama tanımlaması esas alınacaktır. Bu düzlemde işimiz iyi tedavi standardını belirlemek değildir ancak konunun uzmanlarınca belirlenen söz konusu ilkelerin uygulama yöntemlerini ve standartlarını tartışarak “iyi”nin belirlenmesine ve bu sayede de “kötü”nün anlaşılmasına yardımcı olmaya çalışmaktır. Bu yolla hekimlerin tedavilerinin tartışılmasından ziyade belirlenmiş ve kabul edilmiş tedavi yöntemlerini uygulamadaki başarı düzeyleri standardize edilmiş olur. Bu düzlemde yükselmek için kanıta dayalı tıp kuralları ile sistemimizi geliştirmek üzere makale, olgu sunumu, görüş ve derleme kabul edeceğiz. Bununla birlikte düzeltme ve önleme çalışmalarının başarıya ulaşması açısından da tıpta uygulama hatalarını tartışacağız. Sonuçta etkin, öznel ve nesnel bir tedavi şemasıyla hekim onurunu birlikte yükseltmenin mutluluğunu tatmayı hedefliyoruz.

Bunun için de haydi yazalım…

Prof.Dr. Yaşar Bilge                           Prof.Dr.Ethem Geçim